Je gitaar onderhouden, het is niet niks en er komen wel een paar zaken bij kijken. Één van die zaken is het afstellen van je truss rod. Laten we samen eens kijken naar wat een truss rod juist is, waarom het afstellen ervan belangrijk is, welk gereedschap je nodig hebt en hoe je het moet doen.
Wat is een truss rod en wat doet het?
Zoals we allemaal wel weten, bestaat een gitaarnek uit hout. Een keer dat er spanning op dat hout komt door de snaren die aangespannen worden, om ze gestemd te krijgen, zou dat hout door de druk wel eens door kunnen buigen. Daarom plaatst men in de nek van een gitaar een truss rod: een metalen staaf die de spanning van de snaren tegenhoudt en ervoor zorgt dat de gitaarnek niet zomaar doorbuigt. Dit kan er echter niet volledig voor zorgen dat er geen buiging plaatsvindt, het proces wordt gewoon enorm vertraagd. Uiteindelijk kan het dus wel eens gebeuren dat de gitaarnek lichtjes doorbuigt. Daarom heb je de mogelijkheid om de truss rod aan te spannen of los te draaien. Aan de hand van de buiging van de nek kan dit dus gecompenseerd worden.
Is het echt belangrijk om dit af te stellen?
Het goed afstellen van je truss rod kan ervoor zorgen dat je je gitaar, aan de hand van je speelstijl en wat je aangenaam vindt, in zijn meest optimale vorm krijgt, letterlijk en figuurlijk. Hierdoor zal de intonatie van je gitaar zuiver klinken, zal je vlot kunnen spelen over heel de nek en zal je fret buzz tegengaan (wanneer de snaren te dicht tegen de frets komen) en een aangename actie hebben. Je zal voor jezelf dus ontdekken waar je van houdt en wat je het meest aangenaam vindt spelen.
Wat heb je hier allemaal voor nodig?
Om hiermee aan de slag te gaan, heb je helemaal niet zoveel gereedschap nodig. Je hebt een inbussleutel nodig, met dezelfde grootte als de moer van de truss rod. Daarnaast komt een stemapparaat van pas om je gitaar na het afstellen te stemmen en een liniaal kan je helpen om de ‘relief’ of ‘bow’ in de hals van je gitaar te meten (daarover later meer!).
Lefty loosey, righty tighty
Wanneer draai je in welke richting? Om de spanning (‘relief’) in de gitaarnek te verminderen en de afstand tussen de nek en de snaren kleiner te maken, moet je naar rechts of met de klok mee draaien. Wil je meer relief en de afstand tussen de nek en de snaren groter maken, dan draai je naar links of tegen de klok in.
Een truss rod afstellen
Om uiteindelijk aan de slag te gaan, begin je met het zoeken naar je truss rod. Bij sommige gitaren zit deze aan de kant van de nek, net voor de neck pickup. Waar het bij de meeste gitaren zit is bovenaan aan de hals, waar soms ook nog een plaatje over hangt met al dan niet de naam van het model van je gitaar. Dit plaatje haal je eraf en zo zal je de truss rod zien verschijnen.
Als je het gevoel hebt dat je actie te hoog is of je snaren te ver van je nek staan, dan is er waarschijnlijk teveel ‘relief’. Dit wil zeggen dat de gitaarnek naar achter doorgebogen is, en de afstand tussen je snaren en de nek hoger is dan normaal. Je wilt iets meer ‘up-bow’ voorzien en ervoor zorgen dat de gitaarnek naar voor buigt, opdat de snaren en de nek dichter bij elkaar komen te staan. Hiervoor moet je je truss rod aanspannen en moet je naar rechts of met de klok mee draaien.
Heb je last van fret buzz of komen sommige noten er niet helemaal door? Dan is er te weinig ‘relief’. De gitaarnek staat naar voor gebogen waardoor de actie heel laag is, en de snaren tegen de frets komen. Hier zorg je best voor meer ‘back-bow’, zodat de nek naar achter buigt en de afstand met de snaren iets groter wordt. Hiervoor span je je truss rod minder aan door naar links of tegen de klok in te draaien.
Het is heel belangrijk om kleine bewegingen te maken en niet aan één stuk door te draaien. Na elke draaibeweging controleer je de stemming met een stemapparaat om er zeker van te zijn dat de truss rod goed afgesteld is en de gitaar gestemd is.
Wanneer ligt het aan de truss rod en wanneer ligt het aan de actie?
Het zou kunnen dat je je truss rod hebt afgesteld zoals het moet, maar er hier en daar toch nog een gekke noot klinkt. Wat doe je daaraan?
Als je problemen ondervindt op de lagere frets, het dichtst bij de kop van de gitaar, dan ligt het aan de truss rod. De snaren komen te dicht tegen de frets, dus je zal iets meer ‘relief’ moeten voorzien. Je draait de truss rod dus naar links of tegen de klok in.
Komen de hogere frets, voorbij de 12de fret, er niet goed door? Dan ligt het probleem waarschijnlijk eerder bij de actie. Deze kan je verhogen aan de brug van je gitaar.
Het is dus belangrijk om te ontdekken waar de juiste balans zit in het aanpassen van de truss rod en het aanpassen van de actie.
Soorten trussstangen
Over het algemeen zijn er twee soorten stangen waar truss rods uit bestaan. Single-action truss rods kunnen slechts aan één kant versteld worden, terwijl dual-action truss rods aan beide kanten versteld kunnen worden.Welk type truss rod je ook hebt, het proces van afstellen is hetzelfde. Je draait de moer los, stelt hem bij, en draait de moer weer vast.
Enkele tips op een rijtje
Het afstellen van een truss rod kan een lastig proces zijn, dus hier zijn een paar tips om in gedachten te houden:
Zorg ervoor dat de topkam los zit voordat je aanpassingen maakt.
Maak kleine aanpassingen en controleer na elke aanpassing de stemming met een stemapparaat.
Als de truss rod te strak staat, kan dat ertoe leiden dat de hals te veel buigt en de snaren uit de toon vallen.
Als de truss rod te los zit, kan de hals te vlak worden en de snaren gaan brommen.
Zorg er altijd voor dat je de moer aandraait als je klaar bent met het afstellen van de truss rod.
Mogelijke problemen bij het afstellen
Als je problemen hebt met het afstellen van je trekstang, dan zijn er een paar zaken die je kan proberen. Zorg er eerst en vooral voor dat de moer los zit voordat je aanpassingen maakt. Als de moer te strak zit, kan het moeilijk zijn om te draaien. Als de truss rod te strak zit, kan je proberen hem wat losser te zetten en dan de stemming te controleren. Als de truss rod te los zit, kan je proberen hem wat strakker te zetten en daarna de stemming te controleren. Als je nog steeds problemen hebt met het afstellen van de truss rod, kan je je gitaar naar een professionele gitaarbouwer of muziekwinkel brengen. Daar kunnen ze je helpen om je truss rod goed af te stellen en je gitaar optimaal af te stellen.
Conclusie
Het kan een hele uitdaging lijken om zelf je truss rod af te stellen. Als je je goed informeert, is het echter zeker mogelijk. Het is natuurlijk fijn als je er zelf voor kan zorgen dat je gitaar aangenaam speelt en goed onderhouden is. En als je echt niet zeker bent van wat je doet, kan je altijd naar een gitaarbouwer of muziekwinkel gaan om je te verzekeren van een perfecte afstelling.
Comments